ხალხი ძალიან ხშირად ვერ აცნობიერებს, რომ მენტალური ჯანმრთელობის ძირეული პრობლემა ის მიზეზია, რის გამოც თავს ცუდად გრძნობენ. კვლევა, რომელიც გამოქვეყნდა 2023 წლის სექტემბრის გამოცემაში The Lancet Psychiatry, აანალიზებდა 20 წელზე მეტი დრის განმავლობაში შეგროვებულ მონაცემებს 150,000-ზე მეტი ზრდასრული ადამიანიდან 29 ქვეყანაში. შედეგებმა აჩვენა, რომ დაახლოებით ნახევარი მაინც განიცდის მინიმუმ ერთ მენტალურ პრობლემას 75 წლის ასაკისთვის. კაცებში ყველაზე გავრცელებული პრობლემები იყო დეპრესია, ფობიები და ალკოჰოლიზმი.
რატომ შეიძლება იყოს ასე? „ხანდაზმული ადამიანები მიდრეკილნი არიან მენტალური პრობლემებისკენ, რადგან ისინი გადიან ბევრ ცხოვრებისეულ ცვლილებებსა და ტრავმულ მოვლენებს, როგორიცაა ჯანმრთელობის პრობლემები, საყვარელი ადამიანების გარდაცვალება და ფიზიკური შეზღუდვები,“ ამბობს დოქტორი რონალდ კესლერი, ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის ჯანდაცვის პოლიტიკის პროფესორი და კვლევის ერთ-ერთი ხელმძღვანელი. „ბევრი მათგანი ასევე ვერ აცნობიერებს მენტალური აშლილობის ნიშნებს და ამიტომ არ ეძებს სამედიცინო დახმარებას, რამაც შეიძლება გააუარესოს მდგომარეობა.“ არსებობს რამდენიმე დეპრესიის, ფობიებისა და ალკოჰოლიზმის ნიშნები და სიმპტომები, რომლებსაც კაცებმა ყურადღება უნდა მიაქციონ. „კაცებმა უნდა იცოდნენ, რომ მარტონი არ არიან მენტალური პრობლემების წინააღმდეგ ბრძოლაში,“ ამბობს დოქტორი კესლერი. „არსებობს ეფექტური მკურნალობა, ასე რომ მათ არ სჭირდებათ მთელი ცხოვრება ტკივილში გაატარონ.“
დეპრესია
დეპრესიაში მყოფმა კაცმა შეიძლება წონა მოიმატოს ან დაიკლოს, ჭამოს ჩვეულებრივზე მეტი ან ნაკლები, გაუჭირდეს კონცენტრაცია, და ჰქონდეს ძილის პრობლემა ან ძილი სჭირდებოდეს ჩვეულებრივზე მეტი. მას ასევე შეიძლება ჰქონდეს დაღლილობა და დაბალი ენერგია, ასე რომ, თუნდაც მცირე საქმე შეუძლებლად ეჩვენება. დეპრესიის სხვა სიმპტომები მოიცავს ერთ ან მეტ შემდეგს:
- მუდმივი სევდიანი ან “ცარიელი” განწყობა.
- სიამოვნების დაკარგვა საყვარელი საქმიანობების მიმართ.
- უიმედობის ან პესიმიზმის გრძნობა.
- უსარგებლობის და დანაშაულის გრძნობა.
- გაზრდილი მოწყენილობა და ემპათია.
- კონცენტრაციის ან გადაწყვეტილებების მიღების სირთულე.
- მოუსვენრობა ან გაღიზიანება.
ფობიები
ფობია არის მუდმივი, გადაჭარბებული, არარეალური შიში ობიექტის, ადამიანის, ცხოველის, საქმიანობის ან სიტუაციის მიმართ. ფობიები შფოთვითი აშლილობის ერთ-ერთი ფორმაა. კაცს, რომელსაც აქვს ფობია, ან ერიდება იმ ობიექტს ან სიტუაციას, რომელიც იწვევს შიშს, ან განიცდის მას დიდი შფოთვით და ტანჯვით. ის ასევე შეიძლება გადაჭარბებულად რეაგირებდეს შესაძლო საფრთხეზე. ფობიების ზოგიერთი მაგალითია სიმაღლის, საჯარო ადგილების, სოციალური სიტუაციების ან დახურული სივრცეების შიში.
ფიზიკური სიმპტომები შეიძლება მოიცავდეს: გულისცემის აჩქარებას, ზედაპირულ ან აჩქარებულ სუნთქვას, ოფლიანობას, თავბრუსხვევას, კუჭის აშლილობას (კრუნჩხვები, გულისრევა, დიარეა), თავის ტკივილებს და ზოგად ტკივილებს. (ასეთი სიმპტომები ასევე შეიძლება მიუთითებდეს პანიკური აშლილობის დიაგნოზზე). ასევე ხშირია, რომ კაცებს, რომლებსაც აქვთ შფოთვითი აშლილობა, დეპრესია და დაბალი თვითშეფასებაც ჰქონდეთ.
ალკოჰოლიზმი
დღეს ბევრი ექსპერტი რეკომენდაციას აძლევს ადამიანებს, შეზღუდონ ალკოჰოლის მოხმარება დღეში ერთ სტანდარტულ სასმელამდე. ამერიკის შეერთებულ შტატებში სტანდარტული სასმელი დაახლოებით არის: 12 უნცია (355 მლ) ჩვეულებრივი ლუდი (5% ალკოჰოლი მოცულობით), 5 უნცია (148 მლ) ღვინო (12% ABV) ან 1.5 უნცია (44 მლ) 80 proof სპირტიანი სასმელი (40% ABV).
ზომიერი სმა გადადის ალკოჰოლის მოხმარების აშლილობაში, როდესაც ადამიანი რეგულარულად სვამს იმაზე მეტს, ვიდრე დაგეგმილი ჰქონდა, აგრძელებს სმას სხვების წუხილისა და დალევის შემცირების ან შეწყვეტის მცდელობების მიუხედავად. ის ასევე შეიძლება ხშირად ეწეოდეს გადაჭარბებულ დალევას (ხუთზე მეტი სასმელი ერთ ჯერზე). მას შემდეგ, რაც კაცი დამოკიდებული ხდება ალკოჰოლზე, მას ჩვეულებრივ უვითარდება გაუძლებელი სიმპტომები, როგორიცაა თავის ტკივილი, გულისრევა და ღებინება, შფოთვა და დაღლილობა, თუკი დალევის შესაძლებლობა არ აქვს.
როგორ ვუმკურნალოთ ამ ყოველივეს
მიიღეთ დახმარება. ისაუბრეთ ექიმთან, თუ ამ სიმპტომებს ყოველდღიურად განიცდით ორი კვირის ან უფრო ხანგრძლივი დროის განმავლობაში. ექიმს შეუძლია გადაგამისამართოთ ფსიქოლოგთან, გამოწეროს ანტიდეპრესანტი, ან ორივე. პირველი ნაბიჯი ფობიასთან გამკლავებაშია, სცადოთ ძირეული მიზეზისა და შესაძლო სტრესების იდენტიფიცირება. შფოთვითი აშლილობის მკურნალობა ხშირად მოიცავს მედიკამენტების და ფსიქოთერაპიის კომბინაციას. თქვენი ექიმი შეიძლება დაგეხმაროთ ალკოჰოლის მოხმარების აშლილობის დიაგნოსტირებაში კითხვების სერიით. მკურნალობა მოიცავს ფსიქოთერაპიის, მედიკამენტების და თვითდახმარების ჯგუფებში (მაგალითად, ანონიმური ალკოჰოლიკები) მონაწილეობას.
