ნორვეგიული კვლევა: წონაში კლების შემდეგ შიმშილის გრძნობა უფრო ძლიერია, ვიდრე დანაყრების — ჭარბწონიანებმა შესაძლოა შიმშილთან ერთად ცხოვრება ისწავლონ.
ნორვეგიაში ჩატარებულმა კვლევამ, რომელშიც მძიმედ ჭარბწონიანი ადამიანები მონაწილეობდნენ, აჩვენა, რომ წონის კლების შემდეგ იმატებს როგორც დანაყრების, ასევე შიმშილის ჰორმონების დონე — თუმცა, როგორც ჩანს, შიმშილის გრძნობა უფრო ძლიერია.
მკვლევართა დასკვნით, ჭარბწონიანმა ადამიანებმა, რომლებმაც წონა დაიკლეს, შესაძლოა მოუწიოთ ისწავლონ შიმშილის მუდმივ გრძნობასთან თანაცხოვრება.
ისინი ვარაუდობენ, რომ ეს აღმოჩენა მხარს უჭერს იმ იდეას, რომ სიმსუქნე უნდა განიხილებოდეს როგორც ხანგრძლივი ქრონიკული დაავადება — ისე, როგორც მაგალითად, მე-2 ტიპის შაქრიანი დიაბეტი, რომლის დროსაც პაციენტებს მუდმივი მეთვალყურეობა სჭირდებათ, რათა მიღწეული შედეგები შეინარჩუნონ.
მთავარი ავტორი, პროფესორი კატია მარტინსი (ნორვეგიის მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების უნივერსიტეტის კლინიკური და მოლეკულური მედიცინის დეპარტამენტიდან) განმარტავს:
„სიმსუქნისადმი მიდგომა უნდა შევცვალოთ. ის არ არის მოკლევადიანი დაავადება, რომელსაც პაციენტს რამდენიმე რჩევით ვუმკურნალებთ და შემდეგ მარტო დავტოვებთ.“
„ოქროს სტანდარტი“ სიმსუქნის მკურნალობაში
აშშ-ში სიმსუქნე ძალიან გავრცელებულია — ის ზრდასრული მოსახლეობის დაახლოებით 36.5%-ს ახასიათებს. ქვეყნის მასშტაბით სიმსუქნის მკურნალობა წელიწადში 147 მილიარდ დოლარზე მეტი უჯდება ჯანდაცვის სისტემას.
სიმსუქნე დაკავშირებულია გულის დაავადებებთან, ინსულტთან, დიაბეტთან და კიბოს ზოგ ფორმასთან — ეს მდგომარეობები მსოფლიოში სიკვდილიანობის წამყვანი მიზეზებია.
პროფ. მარტინსმა და მისმა კოლეგებმა შეისწავლეს ადამიანები, რომლებსაც ჰქონდათ მძიმე სიმსუქნე (BMI > 40). ისინი მონაწილეობდნენ 2-წლიან პროგრამაში, რომელიც მოიცავდა ხუთ 3-კვირიან რეზიდენციულ სესიას.
ამ სესიების დროს პაციენტები იღებდნენ საკვებ და ფსიქოლოგიურ კონსულტაციებს, სწავლობდნენ სწორი კვებისა და ფიზიკური აქტივობის მნიშვნელობას.
„ჩვენ 34 პაციენტს მივაწოდეთ სიმსუქნის მკურნალობის „ოქროს სტანდარტი“ 2 წლის განმავლობაში,“ — ამბობს პროფესორი მარტინსი.
სესიებს შორის პერიოდში პაციენტებს სთხოვდნენ, მისდეოდნენ ჯანსაღ კვებასა და რეგულარულ ვარჯიშს ყოველდღიურ ცხოვრებაში.
შიმშილი „ჩანს, რომ ამარცხებს“ დანაყრებას
პაციენტები ავსებდნენ კითხვარებს და აბარებდნენ სისხლის ანალიზებს პროგრამის დაწყებიდან 4 კვირაში, შემდეგ 1 და 2 წლის შემდეგ. ამ მონაცემებიდან მკვლევრებმა გამოავლინეს შიმშილისა და დანაყრების ჰორმონების დონეები.
- 4 კვირაში პაციენტებმა არ დააფიქსირეს ცვლილება დანაყრების გრძნობაში,
- მაგრამ 1 და 2 წლის შემდეგ დანაყრების შეგრძნება შემცირდა,
- მაშინ როდესაც შიმშილმა მნიშვნელოვნად იმატა.
სისხლის ანალიზებმა აჩვენა, რომ ორივე ტიპის ჰორმონის დონე მომატებული იყო — ანუ ორგანიზმი ერთდროულად მეტად გრძნობდა დანაყრებასაც და შიმშილსაც.
მკვლევრები ფიქრობენ, რომ შიმშილის ჰორმონმა — გრელინმა — გადააჭარბა დანაყრების ჰორმონების ზემოქმედებას.
„ეს ნიშნავს, რომ მძიმე სიმსუქნის მქონე პაციენტებს, რომლებმაც წონაში კლება შეძლეს დიეტისა და ვარჯიშის კომბინაციით, შეიძლება ხანგრძლივად შეექმნათ შიმშილის ძლიერი გრძნობა,“ — წერენ ავტორები.
შედეგები და დასკვნა
პაციენტებმა საშუალოდ დაკარგეს 11 კილოგრამი 2 წელიწადში, სადაც დაახლოებით ნახევარი ამ წონის დაკარგვისა მოხდა პირველ 3 კვირაში.
პროგრამის დასრულების შემდეგ მხოლოდ 20%-მა შეინარჩუნა წონის კლება. პროფესორი მარტინსი აღნიშნავს, რომ ეს შეესაბამება სხვა კვლევების მონაცემებს: ადამიანების უმეტესობა ახერხებს წონის დაკლებას, მაგრამ 80% კვლავ იმატებს წონაში.
„სიმსუქნე ყოველდღიური ბრძოლაა მთელი ცხოვრების განმავლობაში,“ — ამბობს პროფესორი კატია მარტინსი.
