ზოგჯერ ყველაზე ძლიერი ლტოლვა საკვების მიმართ სწორედ მაშინ ჩნდება, როცა ემოციურად ყველაზე სუსტი ხარ. შესაძლოა შეგნებულად ან შეუგნებლად საკვების მიღებას მიმართო კომფორტის მიზნით, როცა რთულ პრობლემას წყდები, სტრესს განიცდი ან უბრალოდ მოწყენილი ხარ. ემოციური კვება შეიძლება აფერხებდეს წონის დაკარგვის მცდელობას. ის ხშირად იწვევს ზედმეტ ჭამას — განსაკუთრებით კალორიული, ტკბილი და ცხიმიანი საკვების ჭარბი რაოდენობით მიღებას. კარგია ის, რომ თუ მიდრეკილი ხარ ემოციური კვებისკენ, შეგიძლია გადადგა ნაბიჯები შენი კვებითი ჩვევების გასაკონტროლებლად და დაბრუნდე წონის დაკარგვის მიზნებისკენ მიმავალ გზაზე.
როგორ მუშაობს განწყობის, კვებისა და წონის დაკარგვის ციკლი
ემოციური კვება ნიშნავს კვებას, უარყოფითი ემოციების ან დათრგუნვის შესამსუბუქებლად, როგორიცაა სტრესი, გაბრაზება, შიში, მოწყენილობა, სევდა და მარტოობა. ძირითადი ცხოვრებისეული მოვლენები ან, უფრო ხშირად, ყოველდღიური ცხოვრების სტრესორები შეიძლება გახდეს უარყოფითი ემოციების გამომწვევი, რომლებიც ემოციურ ჭამას იწვევს და აფერხებს წონის დაკარგვას. ასეთი გამომწვევები შეიძლება იყოს:
- ურთიერთობის კონფლიქტები
- სამსახურის ან სხვა სახის სტრესი
- გადაღლილობა
- ფინანსური ზეწოლა
- ჯანმრთელობის პრობლემები
მიუხედავად ამისა, ზოგი ადამიანი ძლიერი ემოციებისას ნაკლებს ჭამს. სხვა კი შესაძლოა სწორედ ამ დროს გადავიდეს იმპულსურ ჭამაზე — სწრაფად მიირთვას, რაც ხელთ მოგხვდება და არ მიიღოს სიამოვნება. ფაქტობრივად, ემოციები შეიძლება იმდენად მჭიდროდ იყოს დაკავშირებული შენს კვებით ჩვევებთან, რომ ავტომატურად ხელში აიღებ რაიმე ტკბილეულს ან სწრაფ საკვებს, როცა გაბრაზებული ან დაძაბული ხარ, ზედმეტი ფიქრის გარეშე. საკვები ასევე შეიძლება გახდეს ყურადღების გადატანის საშუალება. მაგალითად, თუ ნერვიულობ მომავალი ღონისძიების გამო ან განიცდი კონფლიქტს, შეიძლება კონცენტრირდე კომფორტულ საკვებზე იმის ნაცვლად, რომ პრობლემას შეეჭიდო. რაც არ უნდა იყოს ემოციური კვების გამომწვევი, შედეგი ხშირად ერთნაირია: ეფექტი დროებითია, ემოციები ბრუნდება და ამასთან ერთად, ჩნდება დანაშაულის გრძნობა იმის გამო, რომ წონის დაკარგვის გზას გადაუხვიე. ეს კი ხშირად არაჯანსაღ ციკლში გადადის — ემოციები გიბიძგებს ჭამაზე, შემდეგ თავს დასჯი ამის გამო, გრძნობ თავს ცუდად და ისევ ჭამ.
როგორ დაუბრუნდე სწორ გზას?
როცა უარყოფითი ემოციები კვებისკენ გიბიძგებს, შეგიძლია გადადგა ნაბიჯები ლტოლვის გასაკონტროლებლად. სცადე ეს რჩევები:
აწარმოე კვების დღიური. ჩაიწერე რას ჭამ, რამდენს ჭამ, როდის ჭამ, როგორ გრძნობ თავს ჭამის დროს და რამდენად ხარ მშიერი. დროთა განმავლობაში შეიძლება შენიშნო კავშირი განწყობასა და კვებას შორის.
მართე სტრესი. თუ სტრესი იწვევს ემოციურ კვებას, სცადე სტრესის მართვის ტექნიკები — როგორიცაა იოგა, მედიტაცია ან ღრმა სუნთქვა.
შეაფასე, ნამდვილად გშია თუ არა. არის ეს ნამდვილი ფიზიკური შიმშილი თუ ემოციური მოთხოვნილება? თუ სულ რამდენიმე საათის წინ ჭამე და მუცელი არ გაწუხებს, შესაძლოა უბრალოდ ლტოლვაა. მიეცი დრო ამ სურვილს, რომ გადაგიაროს.
მოიძიე მხარდაჭერა. თუ არ გაქვს მყარი მხარდაჭერის ქსელი, ემოციურ ჭამას უფრო მარტივად აჰყვები. დაეყრდენი მეგობრებს, ოჯახის წევრებს ან შეუერთდი მხარდამჭერ ჯგუფს.
შებრძოლე მოწყენილობას. როცა მშიერი არ ხარ, მაგრამ გინდა ჭამა, სცადე ყურადღების გადატანა და ჯანსაღი ქცევის ჩასანაცვლებლად სხვა აქტივობები. გაისეირნე, უყურე ფილმს, ითამაშე კატასთან, მოუსმინე მუსიკას, წაიკითხე ან დაურეკე მეგობარს.
მოიშორე ცდუნებები. არ იყიდო სახლისთვის ისეთი საკვები, რომლის ჭამისგან თავის შეკავება გაგიჭირდება. და თუ თავს ცუდად გრძნობ, გადადე მაღაზიაში წასვლა მანამდე, სანამ ემოციები არ დაოკდება.
არ დაიჩაგრო თავი. წონის დაკარგვის დროს შესაძლოა ძალიან შეზღუდო კალორიები, ჭამო ერთი და იგივე და მთლიანად ამოიღო ტკბილეულები რაციონიდან. ეს კი ხშირად უფრო აძლიერებს ლტოლვებს. ჭამე საკმარისი და ჯანსაღი რაოდენობით, დროდადრო დატკბი საყვარელი საკვებით და იქონიე მრავალფეროვანი მენიუ.
აირჩიე ჯანსაღი წასახემსებელი. თუ ჭამის სურვილი გაჩნდა საკვებს შორის პერიოდში, აირჩიე ჯანსაღი ვარიანტები — მაგალითად, ახალი ხილი, ბოსტნეული დაბალცხიმიანი სოუსით, თხილეული ან უცხიმო პოპკორნი. ან სცადე შენი საყვარელი საჭმლის დაბალკალორიული ვარიანტები.
ისწავლე შეცდომებიდან. თუ ემოციური კვების ეპიზოდი გქონდა, აპატიე საკუთარ თავს და ახალ დღეზე კონცენტრირდი. ეცადე ისწავლო გამოცდილებიდან და შეადგინო გეგმა, როგორ აიცილო მსგავს სიტუაციაში მოქცევა მომავალში. ყურადღება გაამახვილე იმ პოზიტიურ ცვლილებებზე, რაც უკვე გააკეთე, და დააფასე საკუთარი პროგრესი უკეთესი ჯანმრთელობისკენ.
როდის უნდა მიმართო პროფესიონალს?
თუ საკუთარი ძალებით უკვე სცადე და მაინც ვერ აკონტროლებ ემოციურ ჭამას, გაიარე თერაპია მენტალურ ჯანმრთელობაზე მომუშავე სპეციალისტთან. თერაპია დაგეხმარება გააცნობიერო, რატომ ჭამ ემოციურად და როგორ აითვისო ჯანსაღი გამკლავების მექანიზმები. ის ასევე დაგეხმარება აღმოაჩინო, ხომ არ გაქვს კვებითი აშლილობა, რაც ხშირად ემოციურ ჭამასთან არის დაკავშირებული.
