სპორტული ფეხსაცმლის ჩაცმა და სირბილის დაწყება შესანიშნავი ვარჯიშია. ამასთან, სირბილი შეიძლება იყოს თერაპიული, შეამციროს თქვენი სტრესი და გააუმჯობესოს ძილის ხარისხი სხვა დადებით ეფექტებთან ერთად.
მაგრამ, რადგან სირბილი მოიცავს განმეორებით დატვირთვას, ის შეიძლება საკმაოდ დამღლელი იყოს სხეულისთვის. ბევრს აინტერესებს, არის თუ არა სირბილი საზიანო კონკრეტულად მუხლებისთვის.
ამ სტატიაში ჩვენ განვიხილავთ ამ საკითხს, ვიპოვით პასუხს და გაგიზიარებთ, როგორ უნდა იზრუნოთ თქვენს მუხლებზე სირბილის დროს.
არის თუ არა სირბილი საზიანო თქვენი მუხლებისთვის?
სწორი სირბილი მუხლებს არ აზიანებს; ცუდი ფორმით სირბილი კი ნამდვილად საზიანოა.
მუხლის დაზიანებები სირბილის დროს უმეტესად გადაჭარბებული დატვირთვით არის გამოწვეული, ანუ სხეულს იმაზე მეტ დატვირთვას აძლევთ, ვიდრე მას შეუძლია აიტანოს.
ვარჯიშის ტემპის ძალიან სწრაფად გაზრდა ან არასაკმარისი დასვენება, კუნთების, ძვლების, სახსრებისა და ხრტილების მოუმზადებლობა გრძელი მანძილისთვის – ეს ყველაფერი ზრდის დაზიანების რისკს.
მოკლედ რომ ვთქვათ, სირბილი მუხლებისთვის საზიანო არაა, მაგრამ ცუდი ფორმა და გადაჭარბებული დატვირთვა შეიძლება იყოს მუხლის ტკივილის მიზეზი.
რას ამბობენ ექიმები?
საკმაოდ ბევრი კვლევა არსებობს ამ საკითხზე (1).
ერთ-ერთი კვლევა 18 წლის განმავლობაში აკვირდებოდა გრძელ დისტანციებზე მორბენლებს და არა-მორბენლების კონტროლ ჯგუფს. რენტგენის სურათებმა აჩვენა, რომ სირბილი ოსტეოართრიტის რისკს არ ზრდის. კვლევის ბოლოს მორბენლების 20%-ს ჰქონდა ოსტეოართრიტი, არა-მორბენლებში კი ეს მაჩვენებელი 32% იყო.
სხვა კვლევა გვთავაზობს, რომ სირბილი შესაძლოა სასარგებლოც კი იყოს. მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ, მიუხედავად იმასა რომ სირბილი უფრო მეტ დატვირთვას ქმნის მუხლებზე, ვიდრე სიარული, მას ამავდროულად შეუძლია გააძლიეროს ძვლები და ხრტილები.
ალბათ ფიქრობთ, თუ უკვე გაქვთ მუხლის ტკივილი, მაინც შეგიძლიათ ირბინოთ? კვლევები ამბობს, რომ დიახ.
კიდევ ერთმა კვლევამ MRI-ს გამოყენებით აჩვენა, რომ მარათონის შემდეგ მუხლების ზოგიერთ უბანში მდგომარეობა გაუმჯობესდა, თუმცა პათელარულ ხრტილზე უარყოფითი გავლენა აღინიშნა.
ეს რას ნიშნავს? ნუ იტყვით უარს სირბილზე, მაგრამ მოუსმინეთ თქვენს სხეულს. თუ ტკივილი გაჩნდა, უნდა დაადგინოთ, რატომ ხდება ეს.
გამამწვავებელი ფაქტორები
არის რამდენიმე ფაქტორი, რომელიც სირბილს შეიძლება დამღლელად აქცევს მუხლებისთვის:
- ცუდი ფორმა. კარგი ფორმა გულისხმობს სწორ პოზას, ხელების 90-გრადუსიან კუთხეში დაჭერას და ფეხის შუა ნაწილით მიწაზე დადგმას. თუ ქუსლით დააბიჯებთ, შესაძლოა მუხლის აგტკივდეთ.
- ცუდი ფეხსაცმელი. განსაკუთრებით გრძელი მანძილის სირბილის დროს, მნიშვნელოვანია, სწორად შერჩეული ფეხსაცმელი.
- მყარი ზედაპირები. რბილი ზედაპირები, როგორიცაა ბალახი ან სარბენი ბილიკი, უკეთესია, ვიდრე ასფალტი ან ბეტონი.
გაფრთხილების ნიშნები
თუ სირბილისას მუხლის მიდამოში ტკივილს იგრძნობთ, სხეული სიგნალს გაძლევთ. ტკივილის შემთხვევაში უნდა შეწყვიტოთ სირბილი და დაისვენოთ.
გავრცელებული დაზიანებებია:
- Runner’s knee – ტკივილი მუხლის წინა მხარეს.
- IT band syndrome – მუხლის გარე ნაწილზე ტკივილი.
- Jumper’s knee – ტკივილი მუხლის წინა ნაწილში.
- ბურსიტი – მუხლის შესივება.
თუ ტკივილი არ ქრება რამდენიმე დღის დასვენების შემდეგ, მიმართეთ ექიმს.
რჩევები ჯანმრთელი მუხლებისთვის
- დაიწყეთ ნელა, ტემპი ეტაპობრივად გაზარდეთ.
- სირბილის წინ და შემდეგ გააკეთეთ გაწელვები.
- გამოიყენეთ სპეციალური სპორტული კომპრესიული აღჭურვილობა.
მოკლედ რომ ვთქვათ, ეტაპობრივი ტემპის გაზრდა, გაწელვები და სპეციალური აღჭურვილობა დაგეხმარებათ მუხლების დაცვაში.
დასკვნა
ნუ შეგეშინდებათ მუხლების დაზიანების, თუ სწორ ზომებს მიიღებთ. სირბილის სარგებელი მნიშვნელოვნად აღემატება შესაძლო რისკებს.
